Pasłęcka ekspozycja opracowana została dzięki wykorzystaniu archiwalnych materiałów z czasu II wojny światowej, a konkretnie radzieckiej dokumentacji wojskowej z okresu walk w okolicach Pasłęka pod koniec stycznia i na początku lutego 1945 r. Prace nad wystawą trwały prawie dwa lata. Ideą przewodnią wystawy jest ukazanie i zapoznanie odbiorców z tego typu źródłami, jakimi jest dokumentacji powstająca w trakcie walk lub tuż po nich.

Dokumenty, na których bazowano podczas przygotowywania ekspozycji są to zarówno raporty oddziałów uczestniczących w walkach, zbiorcze opracowania szczebla korpusu czy armii, mapy sztabowe i nie tylko. Znakomitym uzupełnieniem tego typu źródeł jest również dokumentacja nagrodowa żołnierzy radzieckich, dzięki której można poznawać więcej szczegółów ówczesnych wydarzeń. Oczywiście, do tego typu źródeł trzeba podchodzić z odpowiednią dozą krytycyzmu naukowego i trzeba mieć na uwadze przejaskrawianie części wydarzeń, wyolbrzymianie niektórych zasług czy zawyżanie danych liczbowych.

Terytorialnie wystawa ogranicza się do terenów dawnego, przedwojennego powiatu i prezentuje wybrane miejsca i ich najbliższe okolice, m.in.: Pasłęk, Słobity, Młynary, Zielonka Pasłęcką, Krasin, Bielica, Rogajny, Gryżyna, Marianka, Krosno…

Wystawa zbudowana jest z 18 plansz w formie roll-upów, wydruku wielkoformatowego, gabloty oryginalną dokumentacją oraz mini aranżacji. Pierwszych (nie wliczając planszy początkowej) 14 plansz dotyczy działań wojennych, w tym np. rozkazów czy notek prasowych. Ostatnie trzy plansze dotyczą radzieckiej komendantury wojennej w Pasłęku i Młynarach oraz wybranych dokumentów czy raportów pierwszych polskich władz. Prezentowane są również oryginalne dokumenty, znajdujące się w Bibliotece Publicznej w Pasłęku, a dotyczące przekazania terenów powiatu przez władze radzieckie (komendantura) przedstawicielom władzy polskiej oraz, m.in. mapa Okręgu Mazurskiego z początku 1946.

 

Przy przygotowywaniu ekspozycji skorzystano z materiałów dostępnych w specjalistycznych portalach internetowych Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej oraz portalach korzystających czy powiązanych z nimi, materiału z Archiwum Państwowego w Olsztynie, zdjęcia ze zbiorów Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, zdjęcia z archiwum Wiesława Śliwki, zdjęcia ze zbiorów Biblioteki Publicznej w Pasłęku.

 

Autor wystawy (opracowanie merytoryczne i graficzne): Piotr Adamczyk

Współpraca w opracowaniu graficznym: Antoni Adamczyk

Tłumaczenia: Jadwiga Seroka, Tomasz Rozenbajger, dr Joanna Szkolnicka, Andrzej Pągowski, Piotr Adamczyk

Wystawa prezentowana do końca października 2020 r.